Цагаан сар

БИТҮҮЛЭХ ЁС

Битvvний орой бол євлийн адаг хєхєє сарын гучин буюу удэж байгаа оны эцсийн УДЭШ, энэ шєнє тэнгэрт cap битуурч харанхуй байдаг бєгєєд бууз банш, apvvr нь заагаагуй толгой зэрэг битуу хоолыг битууртлээ иднэ хэмээснээс битvvлэг нэр vvссэн бололтой. Энэ орой хонгор халзан луус унаж гарын хурууг имрэх зуурт дэлхий ертєнцийг тойрон айл гэрийн сvлд хийморыг тэтгэж аз жаргал, сайн сайхныг хvн бvрт тvгээж явдаг Балданлхам бурхны унааг услах мєс баруун хатавчиндаа, тотгоны голд сайн зvгийн тэнгэр бурхны гэрт орох замыг нээж цэгээн чулуу тавьж, буруу бvслvvртээ буг чєтгєр айлын буруу vvдээр ордог хэмээн харгана хавчуулдаг ёстой байв. Малаа хотлуулж, бурхан тахилаа сэргээн битvvний энэ оройд зориулж бэлдсэн идээ, чанасан мах, жигнэсэн буузыг цадатлаа идэж, сэтгэл тэнvvн ирж буй оны босгон дээр єглєє гарах, ирэх зvг мєрийг тогтоосноор cap шинийг угтах бэлтгэл болдог. Битvvний орой битvvртлээ иднэ гэдэг нь шинэ оныг гэдэс цатгалан, элбэг дэлгэр угтвал тэр жилдээ мєн хэвээр байна гэсэн утга бухий зєн билэгдлийн заншил юм.

ИДЭЭ, УУЦ ТАВИХ ЁС

Тавагтай идээний боовыг 3, 5, 7, 9 гэж сондгой vеэр жаргал зовлонг ээлжилж жаргалаар эхлээд жаргалаар дуусгахаар тохируулж єрдєг заншилтай. Yvнээс гадна цагаан сараар хvvхдэд єгєх боов хийдэг. Гол идээний нэг бол халуун хошуут хонины ууц юм. Ууцыг бухлээр тавивал голд толгой, дээд талд нь хаа, сvvл талд нь гуяыг хосоор, цээжин талд нь євчvv, сээр, хvзvvг амьд хонинд байдаг байршил, дарааллаар нь тавьж толгой тал нь хойморт чиглэнэ. Євчvv чанавал єехийд дал, дєрвєн єндєр хавирга, шаант богтос тавина. Ууцанд зєвхєн гэрийн хvний зєвшєєрєлтєйгєєр хvрч эхэлж толгойн хамар дээрээс хуйх эсвэл ууцны сvvлнээс нимгэлэн авч галд єргєєд дараа нь ууцыг-зуун гараар сvврэг талаас барьж баруун гараар єєхєн нуруу хэсгээс нимгэн єєгvй зvсч дараа нь хєл махны бугалга талаас барьж зvсч ёслох ба єєрсдийн дагуулж яваа хvvхэд хvмvvст хvртээж болно. Их хvрээний монголчууд Богд уулын ар хормой дахь Эрдэнийн овоо хэмээх намхан довцогт эрт дээр vеэс єнєєг хvртэл гарсаар заншжээ.

ЗОЛГОХ ЁС

Шинийн нэгний єглєє ургах нартай уралдан эрчvvд ойролцоох уулын орой дахь овоонд цай идээнийхээ дээжийг тэнгэр, хангайдаа єргєж, хийморийн зуг гарч хишгийн зvгээс ирж байхаар баримтлан гэртээ ирдэг заншилтай. Гэртээ ирээд vp хvvхэд нь эцэг эхдээ, дvv нь ахмаддаа золгосоны дараа єєрсдийн тєрєл настангуудад, дараа нь айл саахалтаар єргєн золголт болж cap шинэд сайн орсныг тэмдэглэнэ. Хvн бvр малгай ємсєн ариун цагаан хадаг дэлгэн барьж хоёр гарын алгыг дээш харуулан ахмад настныхаа тохойн дороос тушин царайгаа талбиун тєв сайхан болгож золгогч хvнийхээ санаа сэтгэлийг амгалан тэнэгэр байлгахыг аль болох хичээн амар сайн уу хэмээн золгоход «Урт настай удаан жаргалтай яваарай» гэх мэтээр билэгтэй уг хариуд нь хэлж золгодог. Хадаг баранзад, нанзад, вандан, соном, даш гээд олон янз ба голдуу хvний дvрстэй Аюуш хадгаар золгодог. Хадаг авсан хvн онцгойлон нандигнаж эвэхээд хvндтэй газар тавина.

МОНГОЛ ХҮНИЙ ЭРХЭМЛЭХ ЗУРГААН ЗҮЙЛ

1. Үнэн бат журмыг ургэлж хичээж явах
2.Євєг дээдсийн сургаалыг vргэлж санаж явах
З.Үйлийн дээд ачийг буцааж хариулж явах
4. Єсєх гээхийн хорвоог учирлан таниулж явах
5. Үргэлж мэргэн номыг таниулж явах
6. Yгээгvй доорд ардыг єргєн тэнхрvvлж явах

* Хэн хүнгүй хэрэгтэй гэж бодоод Оллоо.мн-ээс чирээд ирлээ. Сайхан шинэлээрэй Монголын ард түмэн.