Wednesday 17 January 2007

Иргэний сэтгүүл зүй

"Иргэний сэтгүүл зүй" гэдэг нь иргэдийн идэвхтэй оролцооны сэтгүүл зүй юм. Өөрөөр хэлбэл мэдээ мэдээллийг олж авах,боловсруулах, түгээхэд иргэд идэвхтэй оролцож , ингэснээрээ хараат бус, өргөн хүрээтэй, чөлөөт мэдээлэл бүхий media бий болгох. Иргэний сэтгүүл зүй буюу citizen journalism-ын асуудал анх Америкт 1988 оны ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа яригдаж эхэлсэн гэдэг. Энэ нь сэтгүүл зүйг иргэдийн төлөө үйлчилдэг болгох зорилготой. Иргэний сэтгүүл зүйн зорилгодоо хүрэхэд нь өдөр ирэх бүр хөгжисөөр байгаа техник, технологийн үүрэг хэмжээлэшгүй. Технологиудыг даган нэгэн шинэ нэр томъёо гарч ирсэн нь "Шинэ media" юм. Шинэ mediaд блог албан ёсоор хамрагдах бөгөөд өнгөрсөн сард Английн Ройтер агентлаг, Америкийн Яхүү Инк. хоёр нэгэн бизнест хамтран орох тухай албан ёсоор мэдэгдсэн билээ. Энэ нь үйл явдал, осол, хэргийн газар дээр иргэдийн санамсаргүй авсан баримт видео, фото зураг зэргийг тусгай сайтад тавин цацаж байх нэг төрлийн шинэ media юм байна. Энэ нь сүүлийн үед ихээр яригдах болсон иргэний сэтгүүл зүйд бас нэгэн шинэ хүчтэй давалгаа өгөх зүйл гэгдэж байгаа аж. Иргэний сэтгүүл зүйн бас нэг давуу тал нь хэн нэгний эрх ашлийг хамгаалахын тулд зарим нэгэн мэдээ мэдээлэлийыг нууж хаалгүй хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө юм. Жишээ нь: Нэгэн иргэн х сонин мөн х бензин түгээгүүртэй тохиолдолд, х бензин түгээгүүрийн тухай негатиф мэдээг хэвлэн нийтлэхгүй нь ойлгомжтой.

Дээрх жишээн дээр компань хоорондын харицааг нэмбэл өдөр тутмын хэвлэл, телевизийн мэдээнд дурьдагдалгүй өнгөрдөг өчнөөн мэдээ байдгыг ойлгоход хэцүү бишээ.

Эцэст нь зарим нэг хүмүүсийн бодож, маргалдаж буй шиг иргэний сэтгүүль зүй нь мэргэжлийн сэтгүүл зүйг утгах болов уу?

No comments: